Frans en Ivonne vertellen over de magie van het repareren van spullen in het Repaircafé

Voor de deur staat een oude, rode Eend. “Deze is net klaar. Ik heb er bijna 2 jaar (samen met Ivonne) aan geklust,” vertelt Frans. “In de garage staat onze andere 2CV trots, die heb ik ook zelf  gerestaureerd.” Die garage staat vol met keurig geordend gereedschap. In huis zijn overal hoekjes te vinden die getuigen van Frans’ passie voor repareren. Het is een zonnige middag in Vogelenzang. We zitten in de gezellige woonkamer van Frans en Ivonne Tollenaar. In de werkkamer en de tuin liggen verschillende projecten, sommige nog in de maak, anderen al voltooid. “Ik heb altijd al geloofd in het idee dat je dingen repareert of een tweede leven geeft in plaats van ze zomaar weg te gooien,” vertelt Frans enthousiast. Deze mentaliteit en zijn kennis en kunde van elektronica, was de perfecte combinatie die leidde tot het gezamenlijk opzetten en organiseren van het Repaircafé in Vogelenzang.

Het begon met een spontaan idee

“We wilden vanuit het Dorpshuis een plek creëren waar mensen langs kunnen komen met hun kapotte spullen, om deze te laten repareren,” legt Frans uit. “Ik had al wat contacten en kennissen, die waren eigenlijk snel enthousiast. Op hun beurt kenden zij ook weer mensen en voordat we het wisten hadden we al een aardig clubje vrijwilligers verzameld. We zijn met een bestuurslid een kijkje gaan nemen bij het Repaircafé in Overveen. En toen zijn we gewoon gestart!”. 

Terwijl we praten zijn Frans en Ivonne enthousiast over de oorsprong van het Repaircafé. “Wat veel mensen niet weten, is dat het Repaircafé echt een Nederlands idee is,” vertelt Ivonne. “In 2009 zette Martine Postma het eerste Repaircafé op in Amsterdam. Ze zag hoeveel spullen werden weggegooid die eigenlijk nog te repareren waren en wilde dit veranderen.” Het initiatief is razend populair geworden. Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 2500 Repaircafés in meer dan 40 landen. Het is een beweging geworden, en mensen lijken steeds bewuster met hun spullen om te gaan.

Vrijwilligers zijn de drijvende kracht

Repaircafé in Vogelenzang wordt goed bezocht. “Op drukke dagen helpen we wel 30 tot 40 inwoners van Vogelenzang en omgeving ,” vertelt Ivonne enthousiast. “Soms kan iets niet gemaakt worden, maar kunnen we de inwoner toch helpen door een alternatief te bieden, of door duidelijkheid te geven.” Ivonne is één van de vrijwilligers die bezoekers ontvangt, wegwijs maakt en de registratie bijhoudt. “Een donatie is niet verplicht, maar wel welkom. We investeren dit in nieuw gereedschap en betalen er de ruimte en onkosten mee.” Frans repareert zelf ook spullen. Door zijn ervaring helpt hij vaak de andere vrijwilligers en haakt hij aan bij de ingewikkelde projecten. We hebben meerdere vrijwilligers die zich bezighouden met het repareren van (huishoudelijke) apparaten, zoals stofzuigers, computers, keukenapparatuur, tuingereedschap en lampen. Maar ook mensen die gespecialiseerd zijn in hout en zich bezig houden met het repareren van kleine meubels. “Ook speelgoed repareren we graag! We hebben daarnaast een fantastische klokkenmaker, IT deskundigen en 3 dames die ontzettend veel ervaring hebben met het repareren van kleding,” licht Frans toe. “Het zijn allemaal toppers. En vrijwel alle vrijwilligers die meedoen zijn blijven hangen. We zijn met een hechte club van zo’n 27 mensen. Er zijn veel vriendschappen uit ontstaan  en dit zorgt voor een extra goede sfeer.”

Van melkopschuimer tot kerstversiering

Het Repaircafé betekent veel meer dan alleen spullen repareren. “Het is een plek waar ruimte is voor persoonlijke verhalen en verbinding,” zegt Ivonne met een grote glimlach. “Mensen brengen hun kapotte apparaten, meubels of kleding mee, maar vaak zitten er verhalen achter, een sentimentele waarde. Je kunt het zo gek niet bedenken of we hebben het wel eens voorbij zien komen”. Ze pakt er een dikke map bij. De administratie is goed op orde en per te repareren item wordt bijgehouden of het gerepareerd kon worden. Af en toe worden spullen mee naar huis genomen. “Sommige projecten vragen meer tijd, als iets lang moet drogen bijvoorbeeld. Of soms is een vrijwilliger zo enthousiast over een reparatie, omdat het bijvoorbeeld echt een uitdaging is. Dan kunnen we de verleiding niet weerstaan om iets mee naar huis te nemen,” geeft Frans lachend toe. 

De variatie in wat mensen meenemen is enorm. “Van oude stofzuigers en ovens tot kastjes en kinderspeelgoed,” vertelt Frans. Zo herinnert hij zich een mevrouw met een klein kerstmobieltje. “Het werkte niet meer en ze vroeg of we het konden solderen. Dat ging niet, maar ik nam het mee naar huis en laste het. Daarna heb ik het met verf zorgvuldig gerestaureerd. Toen ik het terugbracht, was ze zó blij. Dát zijn de mooiste momenten.” Frans zit vol verhalen. Zo repareerde hij ook het maanlampje van een klein meisje. “Ik kreeg een week later een bedankbriefje van haar, helemaal zelf geschreven.” 

Een ander mooi verhaal gaat over een stel dat binnenkwam met een vintage broodrooster in de vorm van een Amerikaanse Airstream caravan. “Echt een bijzonder ding om te zien,” lacht Frans. “Het probleem bleek een defect schakelaartje. Ik heb geadviseerd om die te bestellen en de maand erop terug te komen. Een maand later waren ze er weer, maar vervolgens stond er nóg een stel voor me, met exact dezelfde broodrooster. Terwijl ik zo’n model nooit eerder had gezien. Dat zorgde natuurlijk voor de nodige hilariteit. En ik geloof dat ze allebei gerepareerd konden worden. Iedereen blij!” Het komt wel vaker voor dat een reparatie zo verloopt. “We vragen bezoekers soms om zelf op zoek te gaan naar een specifiek onderdeel,” zegt Ivonne. “Dan adviseren we hen waar ze het kunnen bestellen en helpen we ze verder zodra ze terugkomen.”

Een sociaal initiatief

Naast het repareren zelf is het Repaircafé ook een plek van ontmoeting. “Veel mensen komen hier niet alleen om iets te laten maken, maar ook voor de gezelligheid. Ze waarderen de sfeer hier,” vertelt Ivonne. “Meestal moeten mensen even op hun beurt wachten. Dan kunnen ze iets te drinken bestellen bij de bar. Bij de koffietafel ontstaan de leukste gesprekken en mensen komen graag terug”

Het initiatief is er voor iedereen en leidt weer tot andere ontmoetingen. Ook jongeren die wat willen leren zijn bij ons welkom vertelt Ivonne. “Eén van hen begon als stille observant, maar inmiddels pakt hij kleine reparaties op en helpt hij met (de)monteren. Hij leert er zoveel van en loopt nu al een paar jaar mee .” De basisschool van Vogelenzang vroegFrans en Ivonne vertellen over de magie van het repareren van spullen in het Repaircafé Frans eens om deel te nemen aan hun talentendag. Het was even zoeken naar wat er mogelijk was, maar inmiddels hebben enkele vrijwilligers al een paar keer een lesdag verzorgd. “We hebben daar workshops gegeven in solderen en timmeren vanaf groep 1 t/m 8 . Het was fantastisch om te zien hoe enthousiast de kinderen werden,” vertelt Frans blij. 

De toekomst brengt mogelijkheden

Frans en Ivonne blijven kijken naar hoe het Repaircafé zich verder kan ontwikkelen. “We hebben nu een stabiel team en een goede opkomst, maar we staan open voor nieuwe initiatieven,” zegt Ivonne. “Vorig jaar maakten we al de keuze om elke 3^e zaterdag van de maand open te zijn. Dat heeft goed uitgepakt en is ook minder werk qua organisatie. Er gaat toch best wat tijd in zitten.” De medewerkers zelf stelden voor om ook in de maanden juli en augustus open te zijn. Dat is een experiment voor deze zomer.

Ondanks de populariteit, benadrukken ze dat het Repaircafé geen vervanging is voor professionele reparateurs. “We willen niet concurreren met reguliere winkels,” zegt Frans, “maar bijdragen aan een cultuur waarin repareren weer normaal wordt.”

En hoe ziet de toekomst eruit? “We gaan gewoon door met waar we goed in zijn,” zegt Frans. “Mensen helpen, spullen een tweede leven geven en samen plezier maken.”